کامپوزیت دندان به لایه ای نازک از جنس سرامیک یا کامپوزیت گفته میشود که در موارد زیر استفاده میشوند:
- دندان های تغيير رنگ یافته
- بستن فواصل بین دندانی
- تغیيرطول و عرض دندان ها با توجه به اصلاح طرح لبخند
- درمان شکستگی ها و لب پریدگی های دندانی
ونیر های دندانی تحت عناوین مختلفی مطرح هستند از جمله پرسلن ونیر، سرامیک ونیر، لامینت ونیر، کامپوزیت ونیر اخیرا کامپونیر و لومینیر ها هم اضافه شده اند.
- ترکیب کامپوزیت دندان
- انواع کامپوزیت های دندانی
- ویژگی های کامپوزیت دندان
- مزایا و معایب کامپوزیت دندان
- مقایسه کامپوزیت دندان با پرسلن(چینی) و آمالگام
- ملاحظات مربوط به کامپوزیت دندان و ترمیم های زیبایی
- کامپوزیت ونیر و مقایسه آن با لامینیت دندان (پرسلن لامینیت ونیر)
ترکیبات کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندانی شامل چهار جزء است :
- ماتریکس رزینی
- ذرات فیلر
- عامل اتصال دهنده فیلر و ماتریکس
- آغازگر و تسریع کننده واکنش پلیمریزاسیون
-
انواع کامپوزیت های دندانی
- کامپوزیت های معمولی
- کامپوزیت های میکروفیل
- کامپوزیت های هیبرید
- کامپوزیت های نانوفیل
- کامپوزیت های سیال
ویژگی های کامپوزیت دندانی
برای انتخاب کامپوزیت دندان به منظور ترمیم پوسیدگی یا خدمات دندانپزشکی زیبایی می بایست با ویژگی های این ماده آشنا باشیم.
کامپوزیت دندان دارای خواص فیزیکی خاصی است که در مقایسه با سایر مواد دندانی و نسوج دندان (مینا و عاج) متفاوت است از جمله ضریب انبساط حرارتی، جذب آب، ویژگی های سطحی، ضریب الاستیسیته و حلالیت .
کاربرد کامپوزیت دندان
کامپوزیت دندان به دلیل ترکیب آن (فیلر و رزین ) و همچنین بدلیل توانایی اتصال محکم به دندان بخصوص مینای دندان بطور وسیعی در دندانپزشکی استفاده میشود.
بدلیل پیشرفت تکنولوژی در تولید کامپوزیت های پیشرفته در حال حاضر این ماده قابل مقایسه با چینی و آمالگام است . از جمله کاربردهای کامپوزیت دندان :
- کامپوزیت ونیر در دندانپزشکی زیبائی
- ترمیم های همرنگ دندان (دندانهای قدامی و خلفی با کامپوزیت)
- اصلاح نقائص دندان و تغییر شکل و فرم دندان
- بستن فضاهای بین دندانی (دیاستم)
مزایای کامپوزیت دندان
با توجه به ویژگی هایی مثل اتصال محکم به مینای دندان و حداقل تراش نسج سالم دندان و تقویت نسوج ضعیف باقیمانده ، کامپوزیت دندان بهترین ماده برای ترمیم ضایعات پوسیده کوچک ، شکستگی های کوچک و بستن فواصل بین دندانی کوچک میباشد.
در مواردی مثل تغییر شکل و فرم دندان ، بهبود رنگ دندان، کامپوزیت ونیر بدلیل عدم تراش نسج سالم و هزینه ی کمتر قابل مقایسه با چینی (لامینیت دندان) است.
از مزایای دیگر کامپوزیت دندان این است که در صورت عدم رضایت بیمار می توان آن را برداشت و درمان را دوباره انجام داد.
در صورت لب پریدگی یا تغییر رنگ می توان آن را ترمیم کرد
هزینه درمان با کامپوزیت دندان در دندانپزشکی زیبائی کمتر از لامینیت دندان است.
معایب کامپوزیت
- از معایب کامپوزیت دندان نداشتن مقاومت خوب در مقابل سایش در مقایسه با سایر مواد دندانی مثل چینی و آمالگام
- دوام کامپوزیت دندان در مقایسه با سایر مواد دندانی کمتر است (آمالگام و چینی)
- ترمیم های کامپوزیتی معمولا بعد از مدتی تغییر رنگ میدهند و لذا نیاز به پالیش مجدد دارند
- استحکام ترمیم های کامپوزیت مثل چینی و آمالگام نیست ولی قابل ترمیم است
- متوسط طول عمر کامپوزیت دندان 5 سال است و لذا در مورد بعضی خدمات زیبائی که کامپوزیت انتخاب اول نیست و با چینی مقایسه میشود مثل لامینیت دندان که دارای متوسط طول عمر خیلی بیشتری در مقایسه با ونیر کامپوزیتی است بعضی دندانپزشکان لامینیت دندان را بر کامپوزیت ونیر ترجیح می دهند از جمله نگارنده بر این اعتقاد هستم که در دراز مدت از نظر هزینه تفاوت چندانی ندارند و ضمنا لامینیت دندان ضمن اینکه زیباتر است ،سازگاری چینی با نسوج دندان هم بیشتر است.
مقایسه کامپوزیت دندان با چینی (پرسلن ) و آمالگام
در درمان بعضی خدمات دندانپزشکی مثل ترمیم پوسیدگی های دندان های کوچک ،تغییر شکل و فرم دندان در شرایط ویژه ، بستن فواصل بین دندانی کوچک ،کامپوزیت انتخاب اول است و تقریبا جایگزینی ندارد .
اما در مورد ترمیم های وسیع پوسیدگی ،دندانپزشکی زیبائی کامپوزیت با سایر مواد دندانی مقایسه می شود و دندانپزشک میبایست در تشخیص و طرح درمان خود به فاکتورهای متعددی توجه نماید. مثلا در دندانپزشکی زیبائی یکی از پرکاربردترین خدمات ونیرهای زیبائی از جنس چینی یا کامپوزیت است که به آنها پرسلن لامینیت ونیر(لامینیت دندان) و کامپوزیت ونیر می گویند یا در ترمیم های وسیع ناشی از پوسیدگی دندان در دندانهای آسیا کامپوزیت با آمالگام مقایسه میشود که دندانپزشک با توجه به شرایط محیط دندان بیمار تصمیم می گیرد که کدام ماده را انتخاب نماید.
مقایسه کامپوزیت ونیر و لامینت ونیر
در مواردیکه به هر دلیل فقط ونیر یک دندان مد نظر باشد کامپوزیت ونیر ترجیح داده میشود . ولی در مواردیکه بهبود طرح لبخند از طریق ونیر چندین دندان در طرح درمان باشد بهتر است لامینیت ونیر استفاده شود.
از مزیت های کامپوزیت ونیر یکی عدم تراش دندان دوم اینکه همه کارها در یک جلسه و در مطب انجام میشود ، هزینه کامپوزیت ونیر کمتر است و نیازی به قالب گیری و ارسال به لابراتوار نیست البته کامپوزیت ونیر نیاز به مهارتهای تکنیکی و تجربه زیاد دارد.
ونیر کامپوزیتی یک درمان محافظه کارانه است ازین نظر لامینیت ونیر انتخاب بعدی و روکش دندان انتخاب سوم است.
پرسلن ونیر یک درمان غیر مستقیم است که ابتدا در مطب و سپس در لابراتوار ودر نهایت در مطب تکمیل میشود.به جهت دوام و زیبایی لامینیت ونیر انتخاب اول است البته هزینه مربوطه بیشتر از ونیر کامپوزیت است و نیاز به مهارت های تکنیکی و تشخیص و طرح درمان صحیح و دقیق دارد.
در مجموع پرسلن ونیر زیباتر و بادوام تر است ،فرم و رنگ آن طبیعی تر است اما کامپوزیت ونیر ارزان تر و نیاز به تراش نیز ندارد و ضمنا قابل ترمیم هم است
ملاحظات مربوط به کامپوزیت دندان
کار با کامپوزیت دندان دارای حساسیت های تکنیکی است .مهمترین نکاتی که در حین کار با کامپوزیت دندان بایستی به آن توجه شود عبارتند از :
- تشخیص و طرح درمان صحیح .اینکه آیا بیمار کاندید مناسبی برای کامپوزیت هست یا خیر
- در محدوده کار با کامپوزیت نیاز به ایزولاسیون دقیق محل جهت باند به دندان میباشد.
- انتخاب کامپوزیت دندان از شرکت های معتبر جهانی ،دستگاههای مناسب جهت نور دادن و کالیبره کردن دوره ای آن ها و انتخاب رنگ از مواردی است که باعث بهبود کیفیت کار با کامپوزیت دندان میشود.
در مورد مقایسه کامپوزیت دندان با آمالگام
یکی از مشکلات کامپوزیت ها نداشتن مقاومت به سایش است که این مسئله در آمالگام بهتر است. مطالعات نشان می دهد که نسل جدید کامپوزیت ها از نظر مقاومت به سایش در حد آمالگام هستند .البته همچنان بسیاری از دندانپزشکان برای ترمیم های وسیع در دندانهای خلفی آمالگام را ترجیح می دهند.