هدف از مسواک زدن دندان ها
بطور پیوسته لایه ای نازک ، بی رنگ ، چسبنده و حاوی میکروب به دندان می چسبد که به آن بیو فیلم یا پلاک میکروبی گفته میشود.
هدف از مسواک زدن دندان ها و نخ کشیدن روزانه برداشتن این بیوفیلم است نواحی مثل شیار های سطح جونده که با مسواک و نخ قابل تمیز کردن نیستند ابتدا توسط فیشور سیلانت و در ادامه در صورت پوسیدگی ترمیم میشوند.
برداشتن مکانیکی بیوفیلم توسط مسواک و نخ این مزیت را دارد که نظم طبیعی میکروب های دهان بهم نمیخورد ، چون در صورتیکه توسط آنتی بیوتیک و یا دهان شویه اقدام به حذف این باکتریها شود دهان مستعد بروز عفونت های قارچی میشود و لذا مصرف طولانی مدت دهان شویه ها توصیه نمی شود و بهترین روش پیشگیری از پوسیدگی عبارت است از مسواک زدن صحیح ، نخ کشیدن و کاهش تعداد دفعات مصرف شیرینی است.
چرا باید مسواک بزنیم؟
دندان ها یکی از زیباترین و در عین حال پیچیده ترین اعضای بدن انسان هستند که نقش مهمی در زیبایی ، صحبت کردن و جویدن دارند ، با تغيیر شرایط زندگی انسان و عادات غذایی و استفاده روز افزون از رژیم غذایی نرم و مواد حاوی قند بالا مانند شیرینی ها، آب میوه، نوشابه و…. دندان ها از اولین اعضای بدن هستند که برای حفظ سلامتی و کارآیی خود دچار مشکل شده اند.
امروزه دندان ها بدون محافظت و توجه خاص صاحبان خود عمر چندان درازی نخواهد داشت.
در حفره دهان هریک از ما تعداد بسیار زیادی میکروارگانیسم های مختلف مانند انواع باکتری ها، قارچ ها و ویروسها حضور دارند و بسیاری از آنها قادرند به سطح دندان متصل شوند و تکثیر یابند این دسته از میکروارگانیسم ها با استفاده از مواد غذایی که ما طی روز استفاده می کنیم زندگی ، تولید مثل و فعالیت می کنند و در صورتی که به حال خود رها شوند تعدادشان بیشتر و فعالیت تخریبی شان شدیدتر خواهد شد.
به دنبال اتصال و حضور این باکتری ها روی دندان ، موادی از آنها آزاد میشود که قادرند نسج سخت مینای دندان را که سخت ترین ماده در بدن انسان است تخذیب نموده و کم کم محل زندگی خود را در سطح دندان و سطوح داخلی تر آن گسترش دهند. در اصطلاح به تخریب نسج سخت دندان بدنبال فعالیت میکروارگانیسم ها پوسیدگی (caries) گفته میشود.
یکی از راه های جلوگیری از پوسیده شدن دندان ها برهم زدن اتصال میکروارگانیسم ها به سطح دندان و به عبارت ساده تر تمیز کردن دندان هاست.
راحت ترین و در عین حال مهم ترین راه های تمیز کردن دندان مسواک زدن است که با تمیز کردن سطح دندان ها و جدا کردن میکرواگانیسم های مضر جلوی فعالیت تخریبی آنها را گرفته و بدین ترتیب از پوسیده شدن دندان ها جلوگیری می نماید.
از چه مسواکی استفاده کنیم؟
مسواک در شکل ها و اندازه های مختلف و توسط شركتهای متعدد تولید و به بازار عرضه میشود. هر مسواک از یک دسته و تعدادی پرز و با طول های مختلف و با ضخامت های متفاوت تشکیل شده است.
بطور کلی هیچ تفاوتی بین کارایی انواع مختلف مسواک ها وجود ندارد و در صورت استفاده صحییح تمام آنها می توانند مفید باشند.
انواع مسواک
مسواک ها بر اساس ضخامت پرز های خود به سه دسته تقسیم میشوند سفت متوسط و نرم
توصیه ما استفاده از نوع متوسط و نرم است و تا حد امکان از نوع نرم آن استفاده کنید. زیرا احتمال آسیب رسیدن به لثه ، زخمی کردن آن و نیز سایش دندان به مرور زمان بدنبال استفاده از مسواک های سخت بیشتر است.
کدام خمیر دندان برایم بهتر است؟
خمیر دندان از مواد مختلفی تشکیل شده است که هر یک وظیفه خاصی را ایفا می نمایند.امروزه بسیاری از خمیر دندان ها حاوی فلوراید هستند.
فلوراید ماده مناسبی حهت پیشگیری از پوسیدگی دندان هاست و توصیه می شود از خمیر دندانی استفاده نمایید که فلورایددار باشد.
میزان مواد ساینده نیز در خمیر دندان های مختلف متفاوت است. برخی از خمیر دندان ها که مواد ساینده بیشتری دارند در بازار با نام خمیر دندان سفید کننده عرضه می گردند که البته واقعا دندان ها را سفید نمی کنند و تنها رنگینه روی دندان ها را برمی دارند و استفاده از آنها به صورت روزانه توصیه نمی شود.
همچنین برخی از خمیر دندان ها در داخل خود حاوی موادى هستند که از تشکیل جرم جدید روی دندانها ممانعت می نماید و برای افرادی که سیگاری هستند استفاده از این دسته سودمند خواهد بود.
همچنین دسته ای از خمیر دندان ها هستند که ضد حساسیت نام دارند و برای دندان های حساس مفید می باشند.برای اطلاع بیشتر از نوع و طریقه استفاده با دندانپزشک خود مشورت نمایید.
همیشه برای مسواک زدن از یک سمت شروع کرده به پیش بروید تا مطمئن شوید تمام دندان هایتان را تمیز کرده اید.
نکته مهم این است که نباید فقط به تمیز کردم سطح بیرونی دندان ها اکتفا نمایید سطح جونده و سطح داخلی دندان ها محل مساعدی جهت تجمع و فعالیت میکروب هاست بنابراین حتما باید با دقت تمیز شوند.
در صورتی که ترجیح می دهید از مسواک معمولی (دستی)استفاده نمایید روش های مختلفی وجود دارد که شایع ترین و بدترین آنها مسواک به صورت افقی روی دندان ها کشیده می شود. این روش نه تنها دندان ها را به صورت ایده آل تمیز نمی کند بلکه احتمال سایش دندان ها و تحلیل لثه را نیز افزایش می دهد.
بسته به شرایط دهان و دندان ممکن است روشهای مختلفی توسط دندانپزشک توصیه شود توصیه می کنیم در درجه اول روشی را که دندانپزشک خودتان توصیه می نماید اجرا نمایید با این حال یکی از روش های مناسب و شناخته شده که مورد توافق اکثر دندانپزشکان است روش بس می باشد
بهترین روش مسواک زدن دندان ها
در این روش مسواک با زاویه 45 درجه روی محل اتصال دندان به لثه قرار می گیرد و با فشار ملایم حرکت لرزشی عقب – جلو تقریبا 10-7 مرتبه تکرار می شود ، سپس مسواک را به ناحیه بعد برده همین کار را تکرار می کنید. دقت نمایید برای فک بالا زاویه مسواک کمی رو به بالا و در فک پایین کمی به سمت پایین خواهد بود.
مسواک دستی بهتر است یا مسواک برقی؟
این یکی از سوالات رایجی است که بسیاری از مراجعین می پرسند. واقعیت این است که هم مسواک برقی و هم نوع دستی به صورت مناسبی قادرند میکروارگانیسم ها را از روی سطح دندان برداشته و بهداشت دندان های شما را تامین کنند. با این حال مسواک برقی کار را برایتان راحت تر می کند. البته استفاده از مسواک های برقی در افرادی که بدلیل بیماری یا کهن سالی به درستی قادر به مسواک زدن با مسواک ها ی معمولی نیستند ارجح است.
روش مسواک زدن صحیح چگونه است؟
بسته به این که شما از مسواک دستی یا برقی استفاده می نمایید روش مسواک زدن متفاوت است. اگر از مسواک برقی استفاده می کنید لازم نیست روش خاصی را در ذهن داشته باشید کافی است نوک چرخان مسواک را در حد فاصل بین دندان و لثه به صورت عمودی قرار دهید و 10-5 ثانیه آن را به همان صورت نگه دارید تا مسواک کارش را انجام دهد و بعد به سراغ دندان بعدی بروید.
باز هم یادآوری می نمایم سطح جونده و داخلی دندان ها محل مناسبی برای تجمع باکتری هاست که حتما باید با دقت فراوان تمیز گردد.
بهترین وقت برای مسواک زدن چه زمانی از شبانه روز است؟
اخر شب قبل از این که به خواب بروید بهترین ساعت برای مسواک زدن است زیرا در طول شب حین خواب فعالیت تخریبی باکتری های دهان به میزان چشم گیری افزایش می یابد.
وقت مناسب دیگر برای مسواک زدن صبح قبل از صبحانه است که هم بوی بد دهان را دلپذیر می نماید هم قبل از خوردن مواد غذایی شیرین از قبیل آب میوه،چای شیرین،مربا و عسل تعداد باکتری های مقیم دهان را کاهش داده و جلوی پوسیده شدن دندان را می گیرد.
آیا پس از هروعده غذایی باید مسواک زد؟
این کار نه لازم و نه ممکن است. اما شستشوی دهان با آب برای برداشت بقایای غذایی از سطح دندان ها توصیه می شود. مسواک زدن به تعداد 3 بار در روز به مدت مناسب بهداشت دهان را تامین خواهد کرد
چند بار در روز مسواک بزنیم هر بار چقدر باید زمان گذاشت؟
توصیه عمومی دندانپزشکان بر استفاده از مسواک 3 بار در روز است تا خطر ابتلا به پوسیدگی و بیماری های لثه به حداقل برسد.
برای هر بار مسواک زدن صحیح که تمام سطوح دندانی را تمیز نماید نیاز به 3-2 دقیقه زمان است. این در حالی است که به طور متوسط مسواک زدن ما کمتر از این زمان طول می کشد. این بدان معناست که اغلب ما وقت کافی را صرف تمیز کردن دندان هایمان نمی کنیم و دندان هایمان بطور کامل تمیز نمی شوند. بنابراین خطر پوسیدگی و بیماری لثه همچنان باقی است. پس توصیه می کنيم حتما وقت کافی (7الی 10 دقیقه در روز) صرف تمیز کردن دندان هایتان نمایید.
برخی از مراجعین علت کوتاه بودن زمان مسواک زدن را کف کردن خمیر دندان و احساس ناخوشایندی آن ذکر می کنند، برای این دسته از افراد توصیه می کنیم خمیر دندان کمتری روی مسواک خود قرار دهند و حتی الامکان از خیس کردن مسواک خود قبل از شروع به مسواک زدن پرهیز نمایند تا این حالت ناخوشایند به حداقل برسد. یک راه مناسب دیگر برای مسواک زدن به مدت مناسب،انجام آن در جلوی تلویزیون است
شرایط مناسب برای نگه داری مسواک چیست؟
دستشویی و حمام محل شایع و نامناسب برای نگه داری مسواک ها می باشند زیرااولا در معرض آلودگی میکروبی قرار دارند و ثانیا محل گرم و مرطوب ،شرایط را جهت رشد و آلودگی میکروبی مسواک مساعد می نماید
بهتر است مسواک را خارج از دستشویی و حمام و در جایی خشک نگه داری نمایید. حتما از بکارگیری مسواک هایی که دارای محافظ هستند نیز خودداری نمایید زیرا علیرغم تصور اولیه در مورد بهداشتی بودن خود محافظ شرایط مرطوب و مناسبی را جهت رشد میکروب ها روی سر مسواک ایجاد می کند
هرچند وقت یکبار باید مسواکم را عوض کنم؟
توصیه میشود فرد هر 3 ماه مسواک جدید تهیه نماید، البته در صورتی که قبل از مدت مسواک طرح اولیه پرزهای خود را از دست دهد ممکن است این زمان کمتر نیز شود
آیا دندان های مصنوعی نیز نیاز به مسواک زدن دارند؟
بله،نگهداری از دندان های مصنوعی احتیاج به مراقبت های خاصی دارد تا بهداشت دهان صاحبان خود را دچار مشکل ننمایند و یکی از مراقبت ها استفاده از مسواک های مخصوص جهت تمیز نمودن دست دندان است که باید به آرامی و بیرون از دهان با خمیر دندان غیر ساینده به صورت روزانه انجام گیرد