دندانپزشکی زیبایی یک دانش و محصول تجربه مراکز علمی جهان و دندانپزشکان علاقه مند و همچنین متناسب با زیبایی های موجود در طبیعت است علاوه بر علم، هنر و تجربه ، دندانپزشکی زیبایی مستلزم صرف وقت، دقت، بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته، روشهای روزآمد و مواد جدید است.
زیبایی همیشه مورد توجه و علاقه انسان بوده است. هر دانش و فن آوری بدون در نظر گرفتن اصول کاربرد زیبایی و رعایت تناسب ابعاد و هارمونی رنگها رو به زوال خواهد بود. امروزه زیباسازی دندانها با کمک مهارت و دانش تخصصی و بدون صدمه زدن و تراش انساج دندان و در صورت لزوم حداقل تراش امکان پذیر است. تراش و برداشتن انساجی که دیگر بطور طبیعی ساخته نمی شوند امری غیراخلاقی و غیر انسانی است و در بسیاری از کشورها در صورت نیاز به تراش دندانها ، گرفتن رضایت کتبی از بیمار ضروری است.
درصورت تشخیص و طرح درمان صحیح ,اصلاح لبخند میتواند یکی از رضایت بخش ترین خدماتی باشد که دندانپزشک متخصص زیبایی ارائه دهد, اما به چه قیمتی و در چه شرایطی این کار انجام پذیر است, با توجه به اصول زیبایی شناسی موجود در طبیعت مثل نسبت طلائی و … میتوان با حفظ نسج سالم دندان به اصلاح طرح لبخند مبادرت ورزید و با تغیير در شکل و فرم،قرینگی و تناسب ،موقعیت و ردیف بودن ،خصوصیات سطحی و رنگ دندانها،لبخند افراد را اصلاح کرد البته لبخند جزئی از ترکیب کلی صورت است و خود میتواند شامل اجزاء متعددی باشد.
دندان پزشکی ترمیمی و زیبایی بایومیتیک
رویکرد جدیدی در زمینه دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی با عنوان دندانپزشکی ترمیمی بایومیتیک مطرح شده است در این رویکرد جدید ارتباط ماده ترمیمی و نسج دندان به جای گیر مکانیکی مبتنی بر اتصال یا باند شیمیایی و فیزیکی است. در دندان پزشکی ترمیمی سنتی برای درمان دندانهای درمان ریشه شده یا پوسیدگی های وسیع ناچار به منظور تامین گیر مکانیکی بین ماده ترمیمی و دندان، علاوه بر پوسیدگی بخش قابل توجهی از نسج سالم دندان برداشته میشد و سپس اقدام به روکش کامل دندان یا ترمیم داخل تاجی ان با کامپوزیت یا امالگام می کردند مشکل این روش ها این بود که اگر دندانی معالجه ریشه نمی شد پس از مدتی ناچارا به علت پوسیدگی ثانویه درمان ریشه انجام میشد و در مواردی که روکش کامل روی دندان ها گذاشته میشد به علت اینکه لبه روکش زیر لثه قرار میگرفت پس از مدتی باعث التهاب و بیماری های لثه میشد.
در دندانپزشکی ترمیمی بایومیتیک فقط پوسیدگی دندان برداشته , و نسج سالم حفظ میشود و با درمان های محافظه کارانه مثل اینله ،آنله و یا اورلی اقدام به درمان میشود در این روش ها هدف حفظ نسج سالم دندان و دوام درمان انجام شده می باشد. در این رویکرد هدف بازسازی دندان با الگو برداری از ساختار طبیعی است و اتصال ماده ترمیمی به دندان شبیه همان چیزی است که مینای دندان را به عاج متصل کرده است مقاومت این ترمیم ها در دراز مدت در مقابل فشار های ناشی از جویدن بیشتر است . بر اساس مطالعات انجام شده در طی ۲۰ سال گذشته, نتایج حاصله نشان میدهد که درد، حساسیت ، پوسیدگی ثانویه دراین درمانهای کمتر از روشهای سنتی بوده است .
پروتکهای دندانپزشکی ترمیمی بایومیتیک که از ۱۹۸۰ بوسیله ژاپنی ها اغاز شد, همچنان در حال پیشرفت است و چسبندگی ماده ترمیمی به دندان که به دندانپزشکی چسبنده معروف است یکی از پروتکلهای این رویکرد نوین است .
از دهها سال پیش اتصال به مینای دندان با اطمینان انجام میشد چالش اصلی باند یا اتصال به عاج بود که با پیشرفتهای که در سالهای اخیر انجام شده است این مشکل در صورت رعایت تکنیک های مربوطه و انتخاب ماده استاندارد با اطمینان قابل انجام است .
هدف از دندان پزشکی ترمیمی بایومیتیک (BRD)
بدست اوردن حداکثر استحکام باند یا اتصال ماده ترمیمی به نسج دندان (مینا یا عاج) استحکام این باند نسبت به روشهای سنتی ۴۰۰ درصد بیشتر شده است
انجام درمان های محافظه کارانه یعنی حفظ نسج سالم دندان و بازسازی تاج مشابه انچه که در دندان طبیعی و سالم وجود دارد.
جلوگیری یا پیشگیری از پوسیدگی ثانویه و ابتلای عصب دندان و مخاطرات و هزینه های بعدی
برخلاف انچه که در درمانهای سنتی مثل روکش کامل اتفاق می افتد در این روشها در صورت احتمال وقوع شکست ، نسج باقی مانده دندان برای درمان مجدد و بعدی قابل استفاده است .
در چه مواردی اقدام به زیباسازی دندان و بهبود طرح لبخند می شود
- در هنگام صحبت کردن و لبخند دندانهای فرد دیده نمی شود یا کم دیده می شود .پس از مهاینه بایستی مشخص شود که لب بیمار بلند است یادندانها کوتاه هستند,به سن و جنس بیمار هم بایستی توجه شود.
2. شش دندان جلو در فک بالا به جهت فرم و ابعاد دارای نسبت استاندارد طلائی هستند. اگر این نسبت ها استاندارد نباشند بایستی در طراحی لبخند مورد بررسی قرار گیرند.از دندان پیشین میانی به سمت عقب میزان دندانهای قابل مشاهده دندانها کمتر می شوداگر دندان پیش میانی صد در صد مشاهده شود دندان کناری حدودا شصت درصد دیده میشود و دندان نیش همینطور کمتر قابل مشاهده است.
3. دو دندان سانترال (جلوی میانی) در فک بالا خیلی پهن است. دنسبت طلایی در مورد دندانهای جلو بایستی رعایت شود، اگر این نسبت وجود نداشته باشد در طراحی لبخند الزاما در نظر گرفته می شود.
4. دو دندان سانترال (جلوی میانی) در فک بالا خیلی بلند است.به طور طبیعی دندانهای پیش میانی نسبت به دندانهای کناری بلندتر هستند ولی نسبت طول به عرض بایستی رعایت شود,,البته این دندانها در خانمها و جوانان بلندتر هستند.
5. دو دندان لترال (جلوی کناری ) در فک بالا خیلی کوتاه است .به طور طبیعی این دندانها نسبت به دندانهای کناری کوتاهتر هستند,ولی این کوتاهی بایستی در محدوده نرمال و رعایت نسبت طول به عرض باشد.
6. دو دندان لترال (جلوی کناری) در فک بالا خیلی باریک و مثل پیچ گوشتی است.این غالبا یک نقص مادرزادی است و با مواد همرنگ مثل کامپوزیت یا سرامیک قابل درمان است.
7. دندانهای نیش خیلی بلند هستند. دندانهای نیش و پیش میانی از نظر ارتفاع هم اندازه هستنددر صورتیکه نیشها بیش از حد بلند باشند بایستی اصلاح شوند.
8. دندانهای جلو ردیف نیستند (در فک بالا و پایین) بسته به علت ردیف نبودن دندانها درمان ارتدونسی یا ترمیمی و زیبایی انجام میشود.
9. قوس دندانهای جلو در فک بالا نرمال و دارای انحنای مثبت نیست.این قوس که به خط لبخند هم معروف است گاهابه دلیل ساییدگی وسن بالا به صورت یک خط مستقیم و یا دارای انحنای معکوس است که بایستی در طرح لبخند مورد توجه باشد,این قوس دندانی از انحنای لب پایین تبعیت می کندو با افزایش سن از وضعیت منحنی به مستقیم تبدیل می شود, در بعضی افراد به دلیل عادات نامناسب برعکس می شود.
10. بین دندانهای جلو در فک بالا و یا پایین فاصله وجود دارد.
بستن فاصله بین دندان های قدامی(دیاستم) علل و درمان
وجود فاصله بین دندان های قدامی برای بعضی بیماران مشکل زیبایی محسوب میشود. قبل از درمان، تشخیص علت این فاصله الزامی است چون بدون تشخیص اولیه و درمان علت اولیه بستن فاصله کار درستی نیست.
علت فاصله ممکن است بافت های نرم بین لثه و لب(فرنوم)، فقدان یک یا چند دندان، ابعاد کوچک دندان های مجاور، عدم تناسب ابعاد دندان ها و قوس فکی باشد همچنین فاصله بین دندان ها ممکن است ناشی از بعضی عادات دهانی و بیماری های لثه ای باشد.
11. دندانهای جلو در فک بالا و یا پایین خیلی بیرون زده است و یا خیلی تورفته استمعیار مناسب برای بررسی اینکه دندانهای جلو در فک بالا یا پایین بیرون زده است خط ای لاین است با توجه به محور دندانها و روابط فکین و نیمرخ فرد میزان این انحراف درمان میشود.
12-رنگ دندانهای جلو در هر دو فک طبیعی نیست
مقايسه رنگ طبيعى و غير طبيعى دندان
تشخیص و بهبود رنگ دندان بوسیله دندانپزشک کار آسانی نیست،بطور کلی رنگ یکی از پیچیده ترین عناصر هنری است .در دندانپزشکی سه عنصر پایه شامل رنگ پایه،شدت رنگ و میزان روشنی و تیرگی مورد توجه است.به غیر از عناصر پایه ای آنچه که باعث میشود تا رنگ طبیعی جلوه نماید میزان جذب،نفوذ ،عبور و انعکاس نور است .
رنگ دندان در یک سوم لثه ای میانی و یک سوم لبه ی برنده متفاوت است و بایستی متناسب با رنگ پوست صورت ،چشم،سن ،جنس و دندانهای مجاور باشد.هنر دندانپزشک متخصص زیبایی خلق یک رنگ طبیعی با توجه به شاخصهای فوق است و صرفا سفیدکردن دندان نیست.
13-دندانهای جلو دچار پوسیدگی ، لب پریدگی و یا ترک هستند.
14-پرکردگی در دندانهای جلو مطلوب نیست.
15-دندانهای عقب از جهت رنگ ،پرکردگی و میزان نمایش در چه شرایطی هستند.میزان بیرون زدگی یا تورفتگی دندانهای خلفی نسبت به دندانهای جلو در حالت لبخند بررسی میشود چنانچه این ناحیه در زیر گونه تاریک باشد بهتر است برای زیبایی لبخند درمان لازم انجام گیرد.
16-آیا لثه در ناحیه طوق دندانها دچار تحلیل شده است؟ و آیا مینا در ناحیه طوق دچار سایندگی شده است؟بسته به سن بیمار یا در شریط بیماریهای لثه ای ممکن است تحلیل لثه و استخوان داشته باشیم.
17-در هنگام لبخند چه میزان از لثه دیده میشود ؟ میزان لثه قابل مشاهده در حین لبخند در سه وضعیت زیاد متوسط و کم دیده میشود با بررسی نسبت طول به عرض دندانها و طول لب و لبخند بیمار اقدام به اصلاح لثه میشود.البته با توجه به سن و جنس افراد میزان این نمایش متفاوت است.
18-آیا پرکردگی های زیبائی ، لامینیت ها و روکشها دارای رنگ و فرم طبیعی متناسب با سن ، جنس و رنگ صورت بیمار هست؟ معمولا درمانهای زیبایی متناسب با سن,جنس و حتی شغل افراد بررسی میشود.
19-آیا لثه ها دارای رنگ صورتی و صاف هستند ?گاهی به دلیل ارث و رنگ چهره رنگ لثه به دلیل رنگ دانه های ملانین تیره است,اما غالبا رنگ,فرم و قوام لثه به دلیل بیماریهای لثه ای تغییر می کند.
شاخصهای دندانپزشکی زیبایی
در اجرای اصلاح طرح لبخند شاخصهایی در صورت وجود دارد که الزاما برای حصول زیبایی بایستی به آنها توجه کرد. ازجمله این شاخصها :
- خط لبخند : خطی که از لبه برنده دندانهای قدامی می گذرد و تقریبا موازی انحنای لب پایین است.
- منحنی لب ها : بهتر است انحنای لب و خط لبخند موازی باشند.
- تقارن لبخند : اگرچه لبخند در اکثر افراد جامعه دارای تقارن نیست ,مثل سایر اجزائ صورت, ولی با اصلاح طرح لبخند بهتر است این تقارن ایجاد شود.
- خط عمودی صورت : این خط که به میدلاین معروف است,در انالیز لبخند حتما مورد توجه قرار می گیرد.
- تناسب نمایش دندان ها از جلو(قانون طلائی) میزان نمایش دندانها از نمای روبرو براساس قانون طلایی کمتر می شود.
- محل تماس دندانها: محل تماس دندانها در دندانهای جلو و عقب متفاوت است, و در حین ترمیم دندان یا دندانپزشکی زیبایی لازم است مورد توجه قرار گیرد.
- تمایل محوری دندان ها : محو طولی تمام دندانها نسبت به خط وسط دارای زاویه است.
- نسبت طول و عرض دندان ها
- نسبت طول به عرض دندانهای جلو تقریبا هشت به ده است.
- خط افقی بین مردمک چشم ها : این خط با پلن سطح جونده دندانها موازی است.
- خط افقی بین دو گوشه دهان : توازی این خط با پلن سطح جونده به زیبایی لبخند کمک می کند.
- خطی که نوک بینی را به وسط چانه وصل میکند. این خط میزان جلو و عقب بودن دندانهای جلو را نشان می دهد.
- روشهای اصلاح و بهبود طرح لبخند
- سفید کردن دندان با روش بلیچینگ
- بهبود فرم و رنگ لثه با استفاده از لیزر و جراحی
- ترمیم های زیبایی با کامپوزیت دندان.
- تغییر شکل ، فرم و رنگ, دندان با کامپوزیت ونیر
- بستن فضاهای بین دندانی با کامپوزیت ونیر
- لامینیت دندان (پرسلن لامینیت ونیر)
- روکش دندان (انواع روکش های تمام سرامیک – متال سرامیک -تمام فلز)
اصول انتخاب رنگ در طراحی لبخند زیبا
تشخیص و بهبود رنگ دندان بوسیله دندانپزشک کار آسانی نیست،بطور کلی رنگ یکی از پیچیده ترین عناصر هنری است .در دندانپزشکی سه عنصر پایه شامل رنگ پایه،شدت رنگ و میزان روشنی و تیرگی مورد توجه است.به غیر از عناصر پایه ای آنچه که باعث میشود تا رنگ طبیعی جلوه نماید میزان جذب،نفوذ ،عبور و انعکاس نور است .
همچنین همانطور که در شکل میبینید رنگ دندان در یک سوم لثه ای میانی و یک سوم لبه ی برنده متفاوت است و بایستی متناسب با رنگ پوست صورت ،چشم،سن ،جنس و دندانهای مجاور باشد.هنر دندانپزشک متخصص زیبایی خلق یک رنگ طبیعی با توجه به شاخصهای فوق است و صرفا سفیدکردن دندان نیست .در تصاويرتفاوت رنگ طبيعى و غير طبيعى را ملاحظه مى كنيد.
مقایسه درمانهای تهاجمی و محافظه کارانه دربهبود لبخند زیبا
محبوبیت درمانهای دندانپزشکی زیبایی به دلیل شرایط اجتماعی وگسترش رسانه ها رو به افزایش است .اشتیاق برای دست یافتن به آنچه ادعا میشود “لبخند ایده آل” یا لبخند زیبا قابل درک است اما با توجه به خطرات جدی درمانهای تهاجمی دندانپزشکی زیبایی, نظیر استفاده از روکش و ونیر (لامینیت) ،متقاضیان چنین درمانهایی باید کاملا آگاه شوند که دستکاری غیر ضروری بافت سالم مینا و عاج دندان میتواند به عصب دندان آسیب زده و یا در دراز مدت سلامت لثه را به خطر بیاندازد .بویژه در صورتی که بیمار در سنین جوانی باشد و توسط دندانپزشك متخصص و مجرب انجام نشود. اخلاق حرفه ای ایجاب میکند به متقاضیان درمانهای زیبایی گفته شود که تراش غير اصولى بافت سالم دندان بدون تبعات جانبى نيست و درمانهایی نظیر سفید کردن دندانها (بدون تراش) یا استفاده از ترمیم های همرنگ دندان در عین حال که کم هزینه تر هستند اثرات تخریب کمتری دارند و میتوانند گزینه مناسب تری باشند.
مقایسه کامپوزیت ونیر و پرسلن ونیر
کامپوزیت ونیر
در مواردیکه به هر دلیل فقط ونیر یک دندان مد نظر باشد کامپوزیت ونیر ترجیح داده میشود . ولی در مواردیکه بهبود طرح لبخند از طریق ونیر چندین دندان در طرح درمان مطرح باشد بهتر است لامینیت ونیر استفاده شود.
از مزیت های کامپوزیت ونیر یکی اینکه همه کارها در یک جلسه و در مطب انجام میشود ، هزینه کامپوزیت ونیر کمتر است و نیازی به قالب گیری و ارسال به لابراتوار نیست البته کامپوزیت ونیر نیاز به مهارتهای تکنیکی و تجربه زیاد دارد.
ونیر کامپوزیتی یک درمان محافظه کارانه است ازین نظر لامینیت ونیر انتخاب بعدی و روکش دندان انتخاب سوم است.
پرسلن ونیر یا ونیرهای سرامیکی
پرسلن ونیر یک درمان غیر مستقیم است که ابتدا در مطب و سپس در لابراتوار ودر نهایت در مطب تکمیل میشود.به جهت دوام و زیبایی لامینیت ونیر انتخاب اول است البته هزینه مربوطه بیشتر از ونیر کامپوزیت است و نیاز به مهارت های تکنیکی و تشخیص و طرح درمان صحیح و دقیق دارد.
در مجموع پرسلن ونیر زیباتر و بادوام تر است ،فرم و رنگ آن طبیعی تر است اما کامپوزیت ونیر ارزان تر و نیاز به تراش نیز ندارد و ضمنا قابل ترمیم هم است ,البته ناگفته پیداست که دندان کامپوزیت ونیر شده قابل برگشت به حالت قبل و طبیعی نیست
ايمپلنت و دندانپزشكى زيبائى
هنگام اجرای طرح درمان ایمپلنت همواره دوهدف عملکرد(فانکشن)و زیبایی را بایستی مورد توجه قرار داد لازم است بیمار کاملا در جریان جزئیات طرح درمان قرارگیرد و میزان انتظار خود از عملکرد و زیبایی را بیان کند روش های مختلف درمانی جهت بازسازی دندان های قدامی وجود دارد از جمله
۱- بریج(پل) های معمول
۲-بریج های باند شونده بارزین ۳-بریج های متکی بر ایمپلنت
۴-جايگزينى یک یا تعدادی از دندان ها بوسیله ایمپلنت بصورت تكى
بریج های معمولی، زیبایی و عملکرد خوبی را در دراز مدت نشان داده اند علیرغم این موفقیت ها ،حساسیت های تکنیکی و نحوه درمان دندان های پایه مشکلاتی را برای بیماردر کوتاه مدت ممکن است ایجاد کند.وسعت تراش دندان های پایه ،کیفیت معالجه ریشه ،بازسازی تاج این دندان ها وضعیت لثه و روکش ها از مهمترین مشکلات مرتبط با این نوع پل ها میباشد که باعث شده تا درمان ایمپلنت جایگزین آنها شود شاید بتوان گفت مشکلات مرتبط با دندان های پایه در این بریج ها مهمترین دلیل انتخاب ایمپلنت است
دندانپزشک متخصص زیبایی کیست؟
چنانچه قصد مراجعه به دندانپزشک جهت دریافت خدمات درمانی و زیبایی را داشته باشید باشد
- دندانپزشک متخصص زیبایی کسی است که پس از گذراندن دوره 6 ساله دندانپزشکی عمومی به مدت حداقل 3 سال دوره تخصصی دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی را در یکی از دانشگاه های معتبر داخلی یا خارجی گذرانده باشد .
- دندانپزشک متخصص ترمیمی و زیبایی حتما عضو انجمن متخصصین ترمیمی و زیبایی ایران است و بعضا ممکن است در انجمن های تخصصی خارج از کشور عضویت داشته باشد.
- عنوان تابلوی متخصص دندانپزشکی زیبایی کاملا مشخص است .
- در پروانه مطب هم عنوان متخصص و یا دانشنامه تخصصی قید شده است.
- سازمان نظام پزشکی مرجع رسمی تایید یا عدم تایید عنوان تخصصی پزشکان و دندانپزشکان است.
- برای دریافت خدمات دندانپزشکی اعم از درمانی یا زیبائی شاخص هزینه کمتر همیشه نتیجه مثبت نداشته و ممکن است به نفع بیمار نباشد.
- معیار انتخاب دندانپزشک از طریق تماس تلفنی و کسب اطلاعات در مورد هزینه درمان غالبا تصمیم درستی نیست.
- مشاوره حضوری ،کسب اطلاعات لازم در مورد روشهای مختلف درمانی مزایا ،معایب ،هزینه ها و برقراری ارتباط مبتنی بر اعتماد بهترین شیوه ی انتخاب دندانپزشک می باشد.
دندانپزشکی زیبایی یک دانش و محصول تجربه مراکز علمی جهان و دندانپزشکان علاقه مند و همچنین متناسب با زیبایی های موجود در طبیعت است علاوه بر علم،هنر و تجربه ، دندانپزشکی زیبایی مستلزم صرف وقت،دقت،بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته، روشهای روزآمد و مواد جدید است.